Wednesday 29 May 2013

RENGPUI RAMA Y.D.A. INTAN DAN


                                                         By Malsawma Darlong, Saibual.
 
        Darlong Hnam lai ahin Vantlang sin nih Khawtlang sin hi piangken khatka a loi chang. Tlawmingai hnam hrim Darlong hnam hi aloi chang. Tiana tang rengin tangpui itul nina iruan itul hei chu loi inruan khawm thin. Ma lei in Darlong Hnam laia loi in lar fe mai chu “INHLAWM, HLAWM PARUAL, HLAWM BANG”  ti hei hi aloi chang. Numei maw mi chai hei in maw LOI (Jhum) an loi nei in an LOI nei hei chu inhlawm in an loi tuanpui zoi in an loi inthial fai pui zoi thin. Mangka den chun vanduai thithang nih hlim nih lawm hun in an loi in ruan khawm thin.

 

Changhomsiala, mangka tlawm inngaia vantlang sin nih khawtlang sin an loi thaw thin hawm in 1940 hmaka ha chu inzom khawm inei a loi sin hawi chu an chang nawh. Khua nih tui in atul angka pai in khawthalai hei chu an loi sin inthlang hoi thin a chang. Kachun, 1939 kum tawp lampanga, Pu. Khawtinkhuma, Tlaksi khua, Jampui mi Mizo laia M.A. passed hmasak chem, Pu. Khawtinkhuma MA passed kum hi 1939 a chang nih Rev. Zairema, Mizo laia B.D. zoi hmasak chem hei chu Darchawi khua a ihong in rawngbawlna an hong nei a chang.

 

Darlong pa hawi dan in Pu. Khawtinkhuma hi mama pa ti in an loi hawi bik thin. Anupui Pi. Zami hom hi mama nu ti in an loi koi thin. Rev. Zairema chu hun sawtka idam in ni kum 2012 han thi-na in ani loi then ta. Kachun, Pi. Zami chun Kolkata a i om Dr. Dentry, (Darlong phaia tuipuiral atang Sap Doctor hmasak chem) chu Darchawi khua a ahong thui a, Dispensary a isin pumin, tuipuiral Sap Doctor chun, social service tianga tan la dingin, abik takan hriselna nih thianginhlimna lampanga Pawl hoi 1940 chun Darchawi khua ngei a an ding tan a chang. Ma Pawl hoi chu Y.D.A. (Young Darlong Association) ti a chang. Ma laia Pu. Khawtinkhuma nih Rev. Zaireman an iti chem chu “ Mizoram tiang chun, pawl an isiam chu Y.L.A. (Young Lusei Association), nang ni chu Darlong nin chang lei in Y.D.A. (Young Darlong Association) ni nin ti ding” ti hi aloi chang.

 

Kachun pawl rihming hei chu isiam zoi in, social service atul zia nih apoimaw zia chu khawtina tlangawngpui in an om ta a, Darlong Hnam omna phot a chun loi ngaipoipaw in Darchawi khua chaia chang ta loi in Darlong khua zongzong a chun YDA chu a ding tan in apiang tan ta a chang.

 

Kum inthumka vel zet chu Pi. Zami kaihruaina in YDA chu Darlong khua omna phot a chun isin tha fe nih inpak kai fe aloi hong chang ta a chang. Ma laia an loi thil tum bik nih an loi sinthaw bik hei chu:

 

1.    Indawng tina Ek-Khur neile ding

2.    Tuikuang/Tuifak thianginhlim thei dan. (Ma kum rual vela Talan khua a YDA hei in tuikuang an loi ichoi chu vawn ari in hmu dingin ala om)

3.    Thoivailen hmang pak thei dan

4.    Khawsung tifai dan

5.    Patol/Nehmei hei tulna a ruan

6.    Inbawl thei loi hei bawlpui

7.    Intihlimna

8.    Dam loi hei ngaisak dan

9.    Pathian ni hmang that dan

10. Vanduai ni a intangpui

 

Ma hei zongzong chunga taima vaika, tlawminngaia sintlang hei dingin Nunghak/Tlangval/Pate hei ibumkhawmin tan anla ta achang. Ma lai vel hin an loi hlim in an loi thu inrual fe mai. Darlong hnam laia YDA hoitu hei angka bul loi tan hmasa hei chu ma hei hi an chang.

 

1.    Pu. Tuadinga, 2. Pu. Ngurbonga, 3. Pu. V. Ngula 4. Pu. Sela, 5. Pu. Tuahnila, 6. Pu. R. Tawna, 7. Pu. Hrawna, 8. Pu. Kunga, 9. Pu. Ngurkhuma, 10. Pu. Ngura, 11. Pu. Khuma, 12. Pu. Hrengthuama.

 

Ka chun Pi. Zami, mama nu chu Darlong phaia kum inthumka in om zoi chun, Darlong phai chu loi suak khal ding in a om nawk taka. Pi. Zami asuak rual rual hin YDA inzom khawmna thatak chu, akai hruai ding tha nih lekha thiam Darlong hnam laia an la om naw lei in, YDA chu i om maikan i om ta loi angka hial in a on nawk.

 

Ma hnung chun, Darlong ulian tak tak hei lungril a chun ngaitua nansa feka ahong lut tana, Darlong hnam inrel bawl tan ahin V.C. hei kut phei ichang khawtlang enkaitu sin inthawpui ding ti in Darlong Hnam Inzom chun tiang pi nih pu hei loi hong ithaw YDA chu kum 2002 dated 22-23 Feb. Han serhmun a Hnam inbuma inthawi thar nawk a chang.

 

No comments:

Post a Comment