Tuesday 28 February 2012

DARCHAWI CHRISTIAN HIGHER SECONDARYSCHOOL CHANCHIN TOITE

DCHSS CHANCHIN TOI TE:
DCHSS tuna Darchawia i om ahi 1974 kum han Pastor Sangchuliana hoi in St. Peter School ti in an loi tana, malia headmaster chu Pu Tuazoia Darlong a chang. Naipang sikul fee ila in nih adawnga bufai ilawr in hun itenka maw chang chu tha faika ikal pui aloi chang. Changrochu fai lawr vu2 hom aloi tak pek lei in, Sikul imong khal rak chun le Darlong nai hei, hmakhua azing ti in, enkol tu ding azong nawka, ma lai tak chun 1976 kum han EFCI koihran aloi hong lut thapa, an mani Koihran kuta chun 1977 kum han inhlan aloi chang ta zawk. A tira sikul om na chu atuna girls Hostel omna hmun Bengla tiang a chang. EFCI Koihran hei chun harsa fe pumin High School chu aloi hong tan ta a hang. Sikul hmun achik luat lei nih an tet luat lei in Darchawi kho ulian phalna in Thlan thlang chu EFCI Koihran in sikul hmun dingin an vat ta zawk a chang. Ma in vat chu hlawtlang ngat a chang. EFCI koihran hei chu nansa vaikan an loi sawl.
Headmaster hmasak chem chu Mr. Saithankhuma Darlong aloi chang. A ma chu EFCI HQ atngin appointment hmu in asin na chu itan nghal a chang, Manipur ram atang homin thoktu mi tamka hong isin in hong ruan a chang. Ma hei chu Rev. Dr. Jacob Pudaite, Mr. Pual Remthang, Mr. Nongjai Chothi, Mr. Lalropui, Mr. Zosangmawi Pudaite etc.
Ka chun EFCI Koihran hei chun govt. recognize ding in an buaipui ngat2 a, sorkar in reconized chuanghang loi in grant in aid ari in nang ni pe thei kin ti anti lei in 1984 kum atang han grant-in-aid High School ti a inpuang a chang. Dalong phaia EFCI koihran zara Darlong nai in ei isor tak chu Darchawi Christian High School ti hi a chang. Toika hnung chun EFCI koihran in managing kuta ahong in hlan ve ta a chang. Higha School managing committee chairman hmasak chem Pu. Roikhuma Darlong, Chairman pahnina chu Rev. J.Huaplien Neitham, a Pathumna chu Rev. Lalkhawlien. Chun, govt. grat-in aid hmu hnungin chairman chu Mr. Hnamtinkhuma Darlong, Darchawi.
Ma hnung chun managing committee hma lakna nih khosung hmalakna lei in kum 2008 han i chaisangin Higher Secondary School ti in sorkar chun aloi pawm ta zawk a chang.


Friday 10 February 2012

ARITUI NIH HRAWLTE INHLAWM (Thephung)

ARITUI NIH HRAWLTE INHLAWM (Thephung)

                                                                                                                                                                  By Lalsiamliana Darlong
Tiana hin ,Aritui nih Hrawlte hi anin hlawm a,ni ka chu Aritui loi a hin hlim fe kan hloi an tuan a.Sun bu nek hun chun TU tiang bu an pan a.
TU an va tlung chun bu ne dingin an bu fun ve ve chu an the a,suang ding an fun ve ve no a,suang ding an hoi ta map no a.
Hrawlte chun Aritui hnianga chun “Chamnu,imo ei suang ding ?” a ti a.
Aritui chun, “Chamnu,loi awm ta,ma sawn suang ding la va zawng vit keti,Tu a hin loi om ro” ati a.
Hmual dang tiang chun lungpui sa chunga avan khawng khoi a,an em khir tir a,aritui hmin sai choi chun Tu lam den chu a pan khir nok a.Mangka chun,hrawlte rek chun khop vai kan bu chu an ne a chang.
A thai tuk tiang chun hrawlte loi a an fe ve nok a,ma ni chun khua a that vai no a,a dai a chang.Sun bu pan hun chunTu tiang chun bu an pan nok ta a,Aritui chun dai ati em em a,an thing hlok hlok a chang.Taksa hang in lum na dinga mei sem dinging,thing nih rua i hman an nei nghal no.
Aritui chun, “Chamnu,a dai nghal a,in kan mo mei sem ei ti” ati a.
Hrawlte chun, “ Loi om mai ro ma tiang son la va vit keti” ati a,a suak a.
Hmual dang tiang chun ava kal ve a,ama nih ama den chu avan tua a,mei a sem a,mei thingthu chu chawiin a kir nok ta a,mangka chun mei chu an sem a,Aritui rek chun an taksa anin lum thei ta a chang..

DARLAWN TLANG THEPHUNG....


                                   DARLAWN TLANG THEPHUNG....

Ruaika hi an oma.Anupui hi tui insil dngin 'Hri-li'an itia a zu a,tui azuk insil chun Rulpui hin aloi pawla,nai a von a.Hun toikahnung chun nai a hong nei a,nupangte a chang.Zawltleipuii tiin a rihming an saka,nunghak a hong chang hi a hmel a that em em a.Hun a hong kal tira,Zawltleipuii chun pasal a hng nei a(khodang mi).An khuaa acham hei in an lawmpui em em a.Ma a pasal nei lawmpuina in an khosum(khuaka an roi)'DARSUNGSEN' lawmhman in an pek a,ma DARSUNGSEN chu an in an tlungui hmaka chu zawna an zawn dng,rineng an in ton riai loi dng,tiin an zawn hei chu tong an cha a.Cngrochu,lampuia an kal laiin an zawn hei chu an lung a hrit a,inkatamoh,in an tlung hmaka rineng itawn loidng ani aw.....tiin,anin ngaitua a.I hrimmo a chang tiin,rinenga an zuk siaa,an zuk sia kanin chun DARSUNGSEN chu a khaina hrui chu voika rengin a chata tlang tiang an hlumta tham a chang.A hman tumin an uma an hman thei tak naw a,atawpa ma"Hri-li" an iti a chun a zu hlum lut a.chunkata lizawla zu tla chu an kel suak thei naw a.Tlangval raltha hei an suaka,li an lut a,rulin an loi dela,rul heichu vahmuanga an sang rit a,atawp chema loi delpu rul chu Zawltleipuii nu loi inpawl pu rulpui khai ha a loi changa...'Pu'achangna ha a loi hril ta a.Maleichun,puhrang angka inngai achang tak leiah DARSUNGSEN chu kei suak ta loiin an kir hoi ta a..

Mataka inthok chun,ma tlang rihming chu 'Darlawn tlang'tiin an koi ta theia,a tlanga mihriam om hei chu'DARLAWN'(atun chun,DARLONG tiin,anin koita thei a chang) A TAWP TA.

SANGHAR , ARPUI NIH ARITUI


(THEPHUNG DEN)

SANGHAR , ARPUI NIH ARITUI
By Lalsiamliana Darlong
Tian lai han Sanghar hin lungvar a sua a, Arpui hi cham a a siam a,arem in chang huna fak chu a tum ran a.mang ka chun anin kawm(in rem) thin a,cham in rem vai ka an chang hnung chun,voi ka chu sanghar hin Arpui hnianga chun,“zani iamo ni riak ding” tiin an zawt/dawn a.
Arpui chun, “ribu thlang tiang riak ke ti” a ti a.Sanghar chu a rukin a lom em em a.Zan a hong tlung chun Sanghar chu Arpui fa tum chun a hong zong ta a..ar ribu a hang en dak dak a arpui reng a hmu ta no achang.A beidawngin a kir nok hnak hnak a.
A thai tuk a chun Arpui rek den anin rem/kawm nok a,Sanghar chun, “kata mo khel ani hril?Ar ribu a riak ke ti niti a,ar ribu renga ni riak nghal no a,iamo ni riak?” a ti a.Arpui chun aritui kok(bawm) a ke riak nok dai a chang ngar ha,” a ti a.
Sanghar chun, “ nawle,zani te ten tiang mo riak nok niti?” tiin an dawn nok a,Arpui chun, “Aritui kok dena riak nok ke ti” a ti pek a.Chang ro chu Ar ribu a a riak pek dai a.
Zan zing hnung chun Sanghar chu Arpui fa tum denin a hong suak nok a,aritui kok chu a hang en dek dek a,Arpui chu a loi om nok chuang no a,beidawng denin a kir nok a.
A thai tuk tiang chu anin hni denin anin rem nok a,Sanghar chun a riak na aloi in dawn nok a,Arpui chun ar ribu zawka a riak thu a hril a….
Sanghar chun, “zani te iamo ni riak tak tak ding ni hril ro,” a ti a.Arpui chun, “ ribu a riak keti” a ti pek a, a changa aritui kok a a riak pek nok a.
Zana chun Sanghar chu a pangai thapin a hong nok zel zel a,Ar ribu chu a hang en nok dek dek a,Arpui chu a hmu no a....ani la lem vu a chang hi te,diar no ni cho aw a tia.Mang ka chun Aritui kok chu a pan a,Arpui chu a hmu ta a,a pet a a rawt pui dai a.
Arpui chun ritui sawm ka lai a loi nei a,aritui hei chun phuba lak nget an tum a,an awm na chu suak khal an tum a,malai chun an changin sual a,a lian lian kua ka(9) chu an koi rit a.
An laia a chikpu chem chu a koi ve no a,aman an nu phuba lak chu ala tum ret tho a,a kal suak ta a.
Lampui a chun Thli hi a tawng a, “ I tianga kal ding mo ni chang”tiin aloi in dawn a, Aritui chun, “kalna ding bik hom ki nei no,” tiin a thung a.
Thli chun, “ni nu phuba lak ne tum ti ke hoi, ni rualin hong ve keti,nang tangpui keti” a ti a.Aritui hom chun rem a ti a,anin hni in an kal ta a.
Nakan a chun Zu tang(zu belong) hi lampuia an tawng a, “nang mani in hni chu ten tianga nin kal ding rai mo?” tiin aloi in don a.
Anni chun an thung a,Zu tang chun, “Aritui nu phuba la dinga kal nin chang ti ke hoi,nin hnianga an ni thui ve chun nangni tangpui thei keti” ati a.mangka chun anin thum chum an kal ta a.
Lampui a chun Fahrel,Thai vang,Vai di nih Chem hei chu an tawng a,kal ve dingin an loi hni tir a, an rengka chun an kal ta rit a.
Tawi ka hnung chun Sanghar in chu an va tlung a,an va en chun Sanghar chu aloi fe dai a.Thli chun , “keiman la va zawng ke ti” ati a,in rang vit kan an thli ta a.
Tawi ka hnung chun Sanghar hloi tuan chu ava hmu ta a,a pan hnai a thli chun a nuai/mok hrep a,thli in a nuai hrep lei chun sanghar chun dai ati ta,an thing ta hlok hlok a chang.
Thli an thang boi lai chun Zu tang chun in hnuai a in kam sai thlapin aloi om a,fahrel chu in khar lu chunga aloi in kham a,Aritui chu lungthu baia aloi in phum a,Thaivang nih Vai di chu tuanga an om a,Chem chu banga an zep a,an reng kan an loi in ning sai rit a.
Sanghar dai inthing luat hong kal chu a ina a hang lut a,mei hang sem a tum a,a lungthu bai a Aritui loiin phum sai chu a hong puak phut a,an lai zawk a, ati luat chun rawtboi a tum a,tuanga Vai di laia chun a ba a,Thaivang chun aloi ei/bel chiam a.
Bangin lai na tiang a hei tloi a le Chemin a loi tuk a,tuala a tloi suak le fahrelin aloi deng/thuk tlat a,in hnuai tiang a zuk rawt le Zu Tang chun aloi in awk (tir) a,a thi ari in belawng a chun a tang a.Aritui chun anu phuba chu ala thei a chang an loi ti ngare………….

Tuesday 7 February 2012

Darlong Thephung....(Mizo thephung laia an in zia/I zep)

THLIPUI/THAI VUA AWM TAN DAN

Tian lai han ni ka chu singhir lalpa nih thli hi anin hnial a,Singhir lal chu a ning a thik a,thli hong in thlitna khur(kua) chu a hno ping a,thli chu a hang in thlit ning a,an thli thei ta reng reng no a..a thei topin a hang sua ning homin a thei chuang no a,a sol em em a,ka chun a in ta a.
Singhir lal chun a ram sung a singhir zong zong chu thli doi dingin a fui a,mang ka chun singhir hei chu hlotlang suakin tli hong suakna khur/kua zong zong chu in thurual vai kan nih phur vai kan an hno ping ta rit achang.
Thli fang in chu a hong har/thang chun a khur zong zong an hno ping ti nih a ban chang tiang an fa zoi ti a hoi a.Singhir lal hnianga chun an sua zalen phot chun kum tin fak ding(bu) pe an tiam ta a.
Singhir lal chu a lung a oi ta a,thli chu a sua zalen ta a,thli chun singhir heiin fak ding an nei thei na dingin thing nih raw kung hei chu a sem kiak pek a,ma tak atang chun singhir hei chun fak ding an loi hmu thei a,maleia chun,a zai tea thli in thli thin hi singhir hei fak ding pe ding chun na takan(nansa takan) an thli ta thin a,Ma chu THLIPUI/THAi VUA ei i ti hi aloi chang ta a chang.Chang tiang ban a nei tak no leia akal tlun thei ta no a,an thli na nghal a,an thli invir vel ta vak aloi chang ta an ti chute......

ADIK BEI MAHI,AHOI CHUN DARLONG THE PHUNG A CHANG BEI HONG TI TA U....
PARI TLUNG TOI DAN (AWM TAN DAN)


Tian lai han ni ka chu unai in hnika chu loia hin fonghma an zong a,a naipang pu zok chun a hmu thei em em a,a ulian pu zok chun a hmu thei reng reng no a..a ulian pu chun a naibung hnianga chun "ngoi te ni fong hma rut/hmal ha khatka fangei ti tho" a ti a.
A naibung chun,"aw" a ti a,an fak zoi chun a naibung hniang dena chun a hni nok a,a naibung chun a phal ta no achang.Mang kata a phal tak no lei a chun,a ulian pu zok chu a ning a thik ta a chang.Ka chun a kola PARI TLUNG mong chu ama hong in zem lut dingin a koi ta achang.
Mang ka chun pari tlung chun a hong in zem tan ta a...a zai zai in a tlum ta tial tial a,toi ka hnung chun a tlum ta rit a chang.
A naibung zok chu TU panin a tloi ta diai diai a,ava tlung toi ka hnungin a nu nih apa an hong tlung vea,a unu om na anin don chun thil om dan a hril rit a.A nu nih pa heiin thil om dan an hoi chun an mang ang(lung zing) ta khek mai a.an nainu hnianga chun a rang thei ang ka chema a unu va koi khir dingin an tir a,ka chun a naibung chu ava tloi nok ta vang vang a,
"Ki unu o hong suak hong suak,ki nu in rithei a chok pek ding,chok pek ding,ki pa in dar a chok pek ding,chok pek ding..ki unu o hong suak hong suak"
ava ti a.Mang ka nin chun a unu chu a hong suak riai riai a,a phei chai an phum tak a.Ma lai tak chun ral(hmelma) an hong a,a naibung chun u in hmo ro ral an hong a tia,a unu chu a phei pui chai ti loi chu a suak kip ta rit a....a naibung in hmo luat chun a unu chu a hnuk thut a,a unu phei pui chu a chat ta dai a chang chu.....a zai zai te in a phei pui chu a tlum nok ta tial tial a,ma chu pari tlungin an let a....ma zel hi kum tin pari tlung hi a hong i mong thin, an loi ti.i